تفاوت بین تولید (Production) و ساخت (Manufacturing) چیست؟

[تیم مدیریت پونه عظیمی آفلاین]

تولید و ساخت دو مفهوم متفاوت هستند که در زمینه‌های صنعتی، تولیدی و ساختمانی به کار می‌روند. در ادامه به تفاوت بین این دو مفهوم می‌پردازیم:

تولید : تولید به معنای تولید کردن، ساختن یا تهیه کردن یک محصول است. در فرایند تولید، مواد اولیه و محصولات نهایی به کار می‌روند و فعالیت‌هایی مانند تولید، فرآوری، بسته‌بندی و توزیع انجام می‌شوند. برای مثال، تولید خودرو، تولید لباس، تولید مواد غذایی و... از جمله فعالیت‌هایی هستند که در آنها محصولی به صورت انبوه تولید می‌شود.

ساخت : ساخت به معنای ساختن یا سازماندهی کردن چیزی است. در فرایند ساخت، مواد اولیه به کار می‌روند و فعالیت‌هایی مانند طراحی، مهندسی، ساخت و نصب انجام می‌شود. برای مثال، ساخت یک ساختمان، ساخت یک پل، ساخت یک ماشین و... از جمله فعالیت‌هایی هستند که در آنها ساختاری به صورت دقیق و با دقت بالا ساخته می‌شود.

 

به طور خلاصه، تولید بیشتر به معنای تولید کردن یک محصول به صورت انبوه است، در حالی که ساخت بیشتر به معنای ساختن یک محصول در قالب یک ساختار یا سازه است.
برای ساخت محصول نهایی، تدارک مواد خام از منبع خارجی لازم است ولی برای تولید محصول نهایی، مواد خام موجود فراوری می شود.

تفاوت بین تولید (Production) و ساخت (Manufacturing) چیست؟

پیش از هر چیز شاید بهتر باشد بدانیم که در مهندسی صنایع و صنعت بهتر است واژه Manufacturing را به معنای «ساخت» و واژه Production را به معنای «تولید» ترجمه کنیم. اما فرق دقیق این دو مفهوم مشابه با یکدیگر در چیست؟
❇️خیلی ساده است، تفاوت این دو در مواد اولیه یا Raw material است. در Production مواد اولیه از بیرون تهیه نمی‌شود، و خود شرکت دارای مواد اولیه بوده و پس از پردازش و استفاده از آنها، محصول نهایی را تولید می‌کند. اما در Manufacturing شرکت مواد اولیه مورد نیاز خود را از بیرون تامین می‌کند و با استفاده از آنها محصول نهایی را می‌سازد. در واقع Manufacturing فرآیند تبدیل مواد اولیه به محصولات تمام شده یا نهایی با استفاده از ماشین‌آلات، انرژی، و فرآیندهای مختلف است. Production به مفهوم فرآیند تبدیل ورودی‌ها به خروجی‌هاست. پس دامنه‎‌ی واژه Production بسیار وسیع‌تر از Manufacturing است.
❇️به هر نوع Manufacturing می‌توان Production اطلاق کرد اما برعکس آن صادق نیست. هر زمان صحبت از تولید انبوه، خط تولید، تعداد تولید و غیره می‌شود منظور Production است. علاوه بر این، Manufacturing تنها شامل ساخت نمی‌شود بلکه مراحل دیگری همچون طراحی، فروش، مدیریت و بازاریابی را نیز دربر می‌گیرد.

•     هر نوع ساخت می تواند تولید باشد ولی هر تولید، ساخت نیست.
•     برای ساخت، استفاده از مواد خام ضروری است.
•     محصولات ملموس می توانند تولید شوند یا ساخته شوند ولی محصولات ناملموس فقط می توانند تولید شوند.
•     ساخت، محصولات مناسب برای استفاده تولید می کند ولی تولید، محصولات تولیدی مانند کارهای هنری، نقاشی و غیره را توصیف می کند.
•     ساخت مستلزم تولید در یک کارخانه می باشد ولی یک اثر نقاشی می تواند توسط یک هنرمند تولید شود و نیازی به کارخانه ندارد.
•     ساخت می تواند تمام ماشینی باشد ولی تولید به کارکنان نیاز دارد.

سوال: آیا تولید پژو پارس توسط ایران‌خودرو Production است یا Manufacturing؟
باز آنجا که مواد اولیه و قطعات از فرانسه به ایران منتقل می‌شود، Manufacturing است اما از آنجا که در خط تولید توسط کارگر، ربات و ماشین‌آلات به محصول نهایی تبدیل می‌شود Production است (پیشتر گفتیم که هر Manufacturing را می‌توان Production نیز دانست).

در مورد تولید، باید گفت که این فعالیت شامل تمام مراحل تولید محصول از جمله تامین مواد اولیه، فرآوری، تولید، بسته‌بندی و توزیع محصولات نهایی است. در فرایند تولید، هدف اصلی تولیدکننده ساختن محصولی با کیفیت و با هزینه کمتر است. برای این منظور، از روش‌هایی مانند بهبود فرآیند تولید، بهره‌وری بیشتر، کاهش هدررفت و بهبود کیفیت استفاده می‌شود.

از طرف دیگر، ساخت فعالیتی است که در آن ساختاری با ابعاد و اندازه‌های دقیق و با دقت ساخته می‌شود. در فرایند ساخت، هدف اصلی ساختن یک سازه یا ساختار مشخص با کیفیت بالا و با استفاده از بهترین مواد اولیه و فن‌آوری‌های مدرن است. برای این منظور، در فرایند ساخت از روش‌هایی مانند طراحی دقیق، کنترل کیفیت دقیق، نصب دقیق و استفاده از فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌شود.

بنابراین، تولید و ساخت دو فرایند متفاوتی هستند که در زمینه‌های صنعتی، تولیدی و ساختمانی به کار می‌روند و هر کدام از آنها دارای هدف و مراحل مختلفی هستند.

•  در فرایند تولید، از مواد اولیه استفاده می‌شود که به صورت انبوه تهیه می‌شوند و به منظور تولید محصولات نهایی استفاده می‌شوند. از طرف دیگر، در فرایند ساخت از مواد اولیه با کیفیت و با استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته استفاده می‌شود تا سازه‌های با کیفیت و دقیق ساخته شوند.
• در فرایند تولید، فرآیند‌هایی مانند تولید، فرآوری، بسته‌بندی و توزیع انجام می‌شوند، در حالی که در فرایند ساخت فعالیت‌هایی مانند طراحی، مهندسی، ساخت و نصب انجام می‌شود.
• هدف اصلی در فرایند تولید تولید محصولات با کیفیت و با هزینه کمتر است، در حالی که در فرایند ساخت هدف اصلی ساختن یک سازه یا ساختار با کیفیت بالا و با استفاده از بهترین مواد اولیه و فن‌آوری‌های مدرن است.
• در فرایند تولید، بیشتر به دنبال بهبود فرآیند تولید، بهره‌وری بیشتر و کاهش هدررفت هستیم، در حالی که در فرایند ساخت بیشتر به دنبال طراحی دقیق، کنترل کیفیت دقیق و استفاده از فناوری‌های پیشرفته هستیم.

به طور کلی، تولید و ساخت دو فعالیت متفاوتی هستند که در هر کدام از آنها هدف و مراحل مختلفی وجود دارد. در هر صنعت و زمینه‌ای، این دو فعالیت با هدف‌ها و رویکردهای متفاوتی انجام می‌شوند.

در مورد تفاوت بین تولید و ساخت، می‌توان به این نکات نیز اشاره کرد:

• در فرایند تولید، محصولات به صورت انبوه تولید می‌شوند، در حالی که در فرایند ساخت، محصولات به صورت دقیق و با دقت بالا ساخته می‌شوند.
• در فرایند تولید، معمولاً از ماشین‌آلات و خطوط تولید استفاده می‌شود که فرآیند تولید را سریع‌تر و با کیفیت بهتری انجام می‌دهند. از طرف دیگر، در فرایند ساخت، بیشتر به دنبال دقت در ساختار و استفاده از دستگاه‌هایی هستیم که به ما کمک می‌کنند تا سازه‌های دقیق و با کیفیت بالا را ساخته شوند.
• در فرایند تولید، معمولاً حجم بالایی از محصولات تولید می‌شود، در حالی که در فرایند ساخت، محصولات به صورت دقیق و با توجه به نیازهای مشتریان ساخته می‌شوند.
• در فرایند تولید، به هزینه تمرکز بیشتری می‌شود، در حالی که در فرایند ساخت، به کیفیت و دقت بیشتر توجه داریم.
• به طور خلاصه، تولید و ساخت دو فرایند متفاوتی هستند که در هر کدام از آنها هدف و مراحل مختلفی وجود دارد. در هر صنعت و زمینه‌ای، این دو فعالیت با هدف‌ها و رویکردهای متفاوتی انجام می‌شوند و بسته به نیازهای مشتریان و شرایط بازار، انتخاب می‌شوند.